Ο λογοτέχνης Ι. Γρυπάρης για τους Προσκόπους

O Ιωάννης Γρυπάρης ήταν λογοτέχνης και μεταφραστής. Στα κείμενά του, τόσο ως εκπαιδευτικός όσο κι ως άνθρωπος του πνεύματος, υποστήριξε ανοικτά την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας.Την περίοδο 1917-1930 υπήρξε Γενικός Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης στη Χαλκίδα. 

Τον Μάρτιο του 1920 σε κεντρικό ξενοδοχείο της Χαλκίδας με όλη την "καλή κοινωνία" της πόλης, αναλύει δημόσια τι είναι Προσκοπισμός, την ώρα που η κίνηση είχε αρχίσει την ανάπτυξη της στην Εύβοια. Στο κείμενο της ομιλίας του, ο άριστος λογοτέχνης και παιδαγωγός, προσπαθεί να μεταφέρει στους γονείς την θετική αξία του Προσκοπισμου. 

Όπως χαρακτηριστικά κατέγραψαν οι τοπικές εφημερίδες ζητάει από τους γονείς:

Να ἀποβάλωσιν ἀπό τάς ψυχάς των πάντα  τυχόν ἐνυπάρχοντα δισταγμόν καί κατέδειξε ὁποίων και ὁπόσων ἀγαθῶν πρόξενος ἔγινε καί γίνεται ὁ Προσκοπισμός. Μετά ταῦτα ἔκαμε βραχεῖαν ἱστορικήν ἀνάλυσιν τῆς γενέσεως καί ἀναπτύξεως αὐτοῦ. Ἡ Μεγάλη, λέγει, και φιλελεύθρος Ἀγγλία εἷνε ἡ Πατρίς του… Ἄν ὅμως ἠθέλομεν ἀνατρέξει εἰς πολύ ἀρχαιοτέραν ἐποχήν, ἠθέλομεν ἴδη ὅτι τοιοῦτος περίπου δεσμός ἐλειτούργει και ἐν τῇ Ἀρχαίᾳ Σπάρτη κατά τήν ἀγωγήν τῶν παίδων.

Τά αποτελέσματα τά ὁποία ἐπέφερε παντοῠ ὅπου εἰσήχθη εἷνε ἀνώτερα πάσης περιγραφές, ἡ δέ ἐξ αὐτοῦ ἠθική ὠφέλεια ἀνυπολόγιστος. Ἀνέπτυξε διά πολλῶν παραδειγμάτων ὅτι διά τοῠ Προσκοπισμοῠ μαθηταί ἀμελεῖς καί ἀδιάφοροι πρός πᾶσαν εὐγενή πρᾶξιν μετεβλήθησαν ριζικώς, καθώς τοῠτο ἀντελήφθη ὁ ἴδιος, καί εἰς το Γυμνάσιον Σύρου, διότι ναί μέν το Σχολεῖον συντελεῖ τα μέγιστα εἰς τήν διανοητικήν ἀνάπτυξιν καί τήν ἠθικήν διάπλασιν τοῦ παιδός, ἀλλ’ ὡς ἔχει σήμερον παρ’ ἡμίν ἡ Ἐκπαίδευσις, καθώς καί εἰς τά ἄλλα Κράτη, τά ἠθικά διδάγματα παραμένουσιν ὡς ἐπί το πολύ νεκρά γράμματα, ἐνῶ τοὐναντίον ὁ Προσκοπισμός ἐμβάλλει εἰς την ψυχήν τοῦ παιδός ἐμπράκτως Πίστιν εἰς τον Θεόν, Ἀγάπην εἰς την Πατρίδα και εἰς τον πλησίον, συνηθίζει αὐτόν ἐκ μικράς ἡλικίας να ἔχῃ πεποίθησιν εἰς τάς ἰδιας του δυνάμειας και με θάρρος τῆς αὐτοπεποιθήσεως βαδίζει πάντοτε προς τά Ἐμπρός».

Ἐν Ἑλλάδι ὁ Προσκοπισμός εἰσήχθη μόλις πρό δεκαετίας τῇ εὐγενεῖ φροντίδι τοῦ κ. Κ.Μελᾱ ἀνωτέρου Ἀξιωματικοῦ τοῦ Ναυτικοῦ. Ὁποῖα δέ ἀξιοθαύμαστα ἀποτελέσματα ἐφερε κατά το βραχύ τοῦτο διάστημα ἀρκεῖ λέγει ὁ κ. Ἐπιθεωρητής, νά σᾱς ἀναφέρω τήν ηρωϊκήν αὐτοθυσίαν τῶν Προσκόπων τῆς Μακεδονίας κατά την πυρκαϊά τῆς Θεσσαλονίκης, ἡρωισμόν τοιοῦτον, ὅστις ἐκίνησε τόν θαυμασμόν τοῦ Ἄγγλου Στρατηγοῦ κ. Πλέμπερ, ὅστις ἐν ἐπισήμῳ πρός τό Ὑπουργεῖον ἐγγραφῳ του λέγει «Αποτείνω φόρον θαυμασμοῦ πρός τούς νέους ἐκείνους, οίτινες τόσον εὐγενώς ἐφέρθησαν κατά τήν πυρκαϊάν ἐκπληρώσαντες ἀνδρείως τό ἕργον των. Εἶμαι εὐτυχής ἐξαίρων τήν ἀφοσίωσιν τῶν Προσκόπων, τῆς ὁποίας και ἐγώ ὑπήρξα αὐτόπτης μάρτυς κλπ». Ὁμοίως ἐπαινεῖ καί ὁ Ναύαρχος Μπράουν τήν ἐξαίρετον διαγωγήν τῶν Προσκόπων, οἵτινες ἀνέλαβον τήν ἀκτοφυλακήν τοῦ ὅρμου τῆς Σαλαμίνος. Ἀλλ’ ὑπεράνω τούτων ὅλων εἶνε ἡ ἡρωϊκή αὐτοθυσία τῶν Προσκόπων τοῦ Ἀϊδινίου, οἵτινες ἔπεσον πάντες γενναίως ὑπέρ τῆς Μεγάλης Ἐλληνικῆς Ἰδέας.

* Το κείμενο είναι από το φύλλο 110 της εφημερίδας "Εύβοια" της 7ης Μαρτίου 1920 (ευχαριστούμε τον Γαληνό Λαουτάρη για τον εντοπισμό του αρχείου). Στην φωτογραφία πρόσκοποι της Χαλκίδας σε κατασκήνωση το 1917.