Τρέλες μέσα στην Κατοχή (Ο Γιώργος Περσάκης)

Επιμέλεια Στέφου Αλευρά

Διήγηση του Νίκου Μεζά (1995) στο "Ημερολόγιο Κατοχής της 3ης ΟΑΝ" .

Ήταν ωραίος ο Γιώργος ο Περσάκης, μοναδικός για τρέλες. Μαζί και με τον Χαραλάμπη βοηθούσαμε ο ένας τον άλλον κατά την Κατοχή. Εγώ είχα σπουδάσει οικονομικά, δούλευα λογιστής, κέρδιζα χρήματα. Μετά, είχαμε τις μοτοσυκλέτες μας. Είχαμε τέτοια σχετική ευχέρεια χρημάτων, ώστε να μπορούμε να βρίσκουμε και βενζίνη, η οποία κόστιζε. Είχαμε φτιάξει χαρτιά για τις μοτοσυκλέτες, ψεύτικα,δεν έχει να κάνει.

Στη μέση της Κατοχής του Γιώργου του Περσάκη και μένα μας κόλλησε η ιδέα να πάμε κάτω (στην Αίγυπτο). Θέλαμε να πάμε όμως ωραία, με κρις κράφτ στην Τουρκία. Πουλήσαμε τις μοτοσυκλέτες για τα έξοδα, αλλά δεν μας έφθασαν τα χρήματα. Μετά, πήραμε ένα καΐκι. Βάλαμε μέσα μια μηχανή Πακάρ οκτακύλινδρη. Μας επεσήμανε η Γκεστάπο. Όρε φασαρία. Είχαμε κάνει χαρτιά ότι είμαστε ψαράδες,είχαμε κάνει ναυτολόγιο... Το βγάλαμε το καΐκι, πάθαμε δύο - τρείς νίλες γιατί τα ψάρια βγαίνανε βρώμια, αλλά η Γκεστάπο επείσθη ότι είχαμε πρόθεση να ψαρεύουμε.

Με τον Γιώργο Περσάκη [i] τελικά δεν πήγαμε με το καΐκι που αγοράσαμε στην Μέση  Ανατολή, μας παρακολουθούσε πολύ στενά η Γκεστάπο και χρειαζόμασταν πάρα πολλή βενζίνη. Τελικώς το πουλήσαμε και περάσαμε με ένα γκρουπ αξιωματικών του Ναυτικού, κατευθείαν Τουρκία (Τσεσμέ), Χαλέπι.

Δεν πήγαμε στην Αλεξάνδρεια γιατί δεν θέλαμε να μας χρησιμοποιήσουν στο επιτελείο, εμείς θέλαμε φασαρία! Ο Γιώργος κατά την διάρκεια του Αλβανικού είχε υπηρετήσει σαν χιονοδρόμος, κι εγώ είχα συμπληρώσει όλη την θητεία μου στο Ναυτικό. Επειδή θέλαμε να γίνουμε πιλότοι, κρύψαμε τα χρόνια μας και την προϋπηρεσία μας, γιατί η Αεροπορία δεν έπαιρνε.Αναγκαστήκαμε να ανοίξουμε την Αμπέτειο Σχολή, να πάρουμε τα σχολικά βιβλία και να τα ξαναθυμηθούμε, μια και ο Περσάκης είχε τελειώσει Χημικός Μηχανικός στο Πολυτεχνείο κι εγώ Ανωτάτη Εμπορική, επομένως ξέραμε άλλα μαθηματικά, από αυτά που ζητούσε η Αεροπορία. Δώσαμε γραπτές εξετάσεις, μετά αυστηρότατες υγειονομικές εξετάσεις σε εγγλέζους, τελικά τα περάσαμε και περιμέναμε. Εν τω μεταξύ είχαμε έρθει σε επαφή με κάποιους γνωστούς και κάλεσε τον Περσάκη το O.S.S (Office of strategic Services), πέρασε την εκπαίδευσή τους στην έρημο. Είχαμε μείνει 1,5 – 2 μήνες και έφυγε εκείνος για την Αθήνα.

Εγώ έμεινα στο Hair 1 έξω από το Κάϊρο να γίνει κονβόι για Νότια Αφρική, με απέσπασαν στην υπηρεσία πληροφοριών και αυτοί μου έδωσαν φύλλο πορείας για τους Αμερικανούς. Για να πάω στην κατεχόμενη Ελλάδα ερχόμουν κατευθείαν από Τσεσμέ, καμιά φορά σταματούσα στην Σκύρο, στις Τρείς Μπούκες, να πάρω πληροφορίες για την Εύβοια από έναν βοσκό. Προσέγγιζα πάντοτε νύχτα. Είχα δελτίο στους Αμερικάνους ότι είχα γνώσεις ναυτικές, και με χρησιμοποίησε το OSS σαν καπετάνιο. ΄Ετσι όταν εγώ ήρθα μετά στην Ελλάδα, δεν τον πρόλαβα τον Γιώργο, δεν συναντηθήκαμε.

Χάσαμε επαφή, γιατί από την στιγμή που πήγαινες στην σχολή σε εξαφάνιζαν, έπαιρνες ψευδώνυμο, δεν είχες χαρτιά, βρισκόσουνα στην έρημο. ΄Εφθασα στην Βόρεια βάση στον κόλπο Τσανταρλί και με κάλεσε ο Γιώργος σε ραντεβού την πρωτομαγιά του 1944  στη βόρεια Εύβοια, στην θέση Κάλαμος. Μου έδωσαν ένα μικρό καΐκι (απλή βάρκα ήταν κουβερτωμένη) το “Ελπίς” ένα σκαφάκι 7,5 - 8 μέτρων από την Ικαρία με μηχανή Αξελλός 6 άλογα,έβαζες καμινέτο, Μπαμπ, Μπαμπ, Μπαμπ έπαιρνε μπροστά, 4 μίλια ταχύτητα!

Ήρθε λοιπόν ο μηχανικός μου, παιδί 14 ετών και περίμενα να κοπάσει ο καιρός να περάσω. Είχε βροχή, κακό, θεομηνία σωστή. Ξεκινήσαμε, ακολούθησα την σωστή πορεία, Σκύρος, είδα τα σημάδια του Καλάμου - ακόμα τα έχω μπροστά μου σαν νάταν χθες - έφθασα και περίμενα τον Γιώργο. Πέρασε η ημερομηνία, έμεινα μέχρι τις 5 με 6 Μαΐου, πολύ διάστημα για να είσαι με ένα πειρατικό καΐκι, ούτε χαρτιά είχαμε, ούτε τίποτε. Άρχισε να γκρινιάζει κι ο μικρός, γύρισα και έψαξατι είχε γίνει ο Γιώργος.

'Έμαθα πως είχε φύγει κανονικά απ’ τον Πειραιά, με ένα τρεχαντήρι με καλήμηχανή, κατά την περιγραφή. Υπήρχε ένας καπετάνιος, νομίζω ένας μηχανικός και ο Γιώργος. Τρείς ή τέσσερις. Ο καιρός που με είχε καθυστερήσει κάτω, τους ανάγκασε και μπήκαν στο Γαύριο της Άνδρου. Εκεί αρχίζουν οι διηγήσεις να είναι ασαφείς. ΄Εψαξα να βρώ μιαν άκρια, που είχε χαθεί, δεν είχαμε στοιχεία, τίποτε.Ξανά με την πρώτη μέρα της απελευθερώσεως έκανα όλη την διαδρομή. Λένε πως προδόθηκαν από ένα πακέτο τσιγάρα που είχε μέσα κάτι σφαίρες. Το θέμα είναι πως τους πιάσανε, ή έγινε λάθος ή υπήρχε προδοσία. Δεν μπόρεσα να αποδείξω τίποτε.Τους συλλάβανε στην Άνδρο, αλλά επειδή ήταν μικρή γερμανική μονάδα, τους μετέφεραν στην ισχυρή μονάδα της Σύρου, εκεί είχανε φυλακές και τους κλείσανε μέσα. Ο Περσάκης ήταν  μισό-συριανός επειδή έμενε στην Ντελαγκράτσια, γύρεψε αυτόν που είχε την Ηλεκτρική, αυτός δεν πήγε, έστειλε κάποιον υπάλληλό του Κουντούρη να τους βρει. Μίλησα με αυτόν τον Κουντούρη, θυμόταν μόνο ότι τους είχε πάει ψωμί, τίποτε άλλο.

Από κεί οι Γερμανοί θεώρησαν ότι ήταν σοβαρό το θέμα και έπρεπε να προωθηθούν στην Αθήνα. Εκεί βέβαια δεν θα μπορούσαν να καμουφλαριστούν με τίποτε, η Αθήνα ήτανε πλέον Γκεστάπο, σοβαρές ανακρίσεις, αυτές που διαβάζουνε.. Με το ίδιο τους το καΐκι τους έστειλαν, 5 Μαΐου 1944, με φρουρά νομίζω τριών ή τεσσάρων γερμανών. Στο στενό Τήνου - Άνδρου που έχει ένα ρέμα και πάντα κάνει ένα κύμα γιατί ρηχαίνει η θάλασσα,κάπου εκεί απεφάσισαν να επιτεθούν στους Γερμανούς, μια και στην Αθήνα ήταν οπωσδήποτε καταδικασμένοι.

Κατόρθωσε να αφοπλίσει τον πλησιέστερο δεσμοφύλακά του, έναν δεύτερο τον έπιασε κάποιος από τους δικούς μας και έπεσαν μαζί στην θάλασσα, αλλά την τελευταία στιγμή ο τρίτος Γερμανός πρόλαβε και χρησιμοποίησε το πολυβόλο του… Τους θέρισε, δεν έμεινε κανένας. Μετά τον πόλεμο δεν σου δίνανε καμιά πληροφορία, τάφος. Το OSS[ii]μου παραχώρησε ένα καΐκι γεμάτο με τρόφιμα και έψαξα όσο μπόρεσα. Μάταια,τίποτε δεν έβρισκες. Τήνος, Άνδρος, Ραφήνα μια νέκρα.  Πήρα μια  λαχτάρα, γιατί βρήκα  στον φάρο  της Τήνου το  ναυτικό  βιβλιάριο  του  Περσάκη. Ανακάλυψα  τελικά  πως  μια  άλλη  αγγλική υπηρεσία  είχε  πάρει  τα  βιβλιάριά  μας και  τα  είχε  δώσει  σε  άλλους,  για  να τους  στείλει  στην  Ελλάδα. 

i] Ο Γιώργος Περσάκης ήταν ενωμοτάρχης στην 3η Ναυτοπροσκόπων. Από τον Νοέμβριο 1938, όταν ήταν 20 χρονών, έγινε Υπαρχηγός στη νέο-ιδρυθείσα (θυγατρική της 3ης) 1η  Ομάδα  Ναυτοπροσκόπων Παλαιού Φαλήρου.

[ii] The Office of Strategic Services (OSS) was an  intelligence agency of the United Statesduring World War II (June 1942-Sept 1944), a predecessor of the modern CentralIntelligence Agency (CIA).

* Στη φωτογραφία πρόσκοποι της 3ης και της 7ης Ομάδας Αθηνών σε εκδρομή στη Γλυφάδα κατά τη διάρκεια της κατοχής.