"Μας διαλύουν τον προσκοπισμό αλλά εμείς θα θυμόμαστε πάντα την Ομαδα" - Η αναγκαστική συγχώνευση με την ΕΟΝ

Στις 16 Ιουνίου 1939 η δικτατορική κυβέρνηση της 4^ης Αυγούστου καταργεί με τον Αναγκαστικό Νόμο 1798/1939 το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων. Μαζί με το Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού κι άλλες οργανώσεις νέων, συγχωνεύεται αναγκαστικά στην Εθνική Οργάνωση Νεολαίας. Με αυτή τη κίνηση το καθεστώς προσπάθησε να ελέγχει τη νέα γενιά, μέσα από έναν φορέα στον οποίο είχε τον πλήρη έλεγχο.  

Με σειρά υπουργικών αποφάσεων θεωρήθηκε παράνομη η δράση, η στολή, αλλά και οι εκδόσεις του ΣΕΠ, του ΣΕΟ, της ΧΑΝ, της ΧΕΝ και των Ελπιδοφόρων. Παρότι αρκετοί νέοι δεν έβλεπαν θετικά την ένταξή τους στην ΕΟΝ, η υποχρεωτική συμμετοχή όλων των μαθητών δεν έδινε πολλές δυνατότητες διαφυγής.

Τα προσκοπικά κλιμάκια σε όλη την Ελλάδα, παρουσία των κρατικών αρχών, σταματούσαν την δράση τους και παρέδιδαν «διθυραμβικά» σε δημόσιες τελετές εκτός από τη Σημαία και τα μέλη τους, κάθε κινητή και ακίνητη περιουσία στον κρατικό φορέα που είχε πλέον την πλήρη ευθύνη «εθνικής και ηθικής αγωγής της νεολαίας».

Εκείνες τις δύσκολες ημέρες της διάλυσης του ΣΕΠ περιγράφει σε προσωπικές σημειώσεις ο τότε πρόσκοπος Άγγελος Καστριώτης. Ο ίδιος άνθρωπο λίγα χρόνια μετά, έμεινε πιστός στην προσκοπική του υπόσχεση, συμμετέχοντας στην εθνική αντίσταση. 

«Κάποια μοιραία μέρα του 1939, μέσα στην προσκοπική λέσχη (Ξενοφώντος 11) της ομάδας, ακούσαμε με δάκρυα στα μάτια «παιδιά μια φορά πρόσκοποι για πάντα! Ναι, μας διαλύουν τον προσκοπισμό αλλά εμείς θα θυμόμαστε πάντα την ομάδα νοσταλγικά, τ’ αδέλφια μας, το τριφύλλι και θα προσπαθούμε να εφαρμόζουμε τον Νόμο μας».

Αρχικώς προσπάθησα ν’ αποφύγω την κατάταξη στην Ε.Ο.Ν, προφασιζόμενος έλκος στομάχου. Υποχρεωθείς όμως παρά του Γυμνασιάρχου και προ του κινδύνου αποπομπής μου εκ του σχολείου, συμμετείχα στις συγκεντρώσεις του 1^ου Υποτομέως, ο μόνος άνευ στολής, φορών επιδεικτικά το προσκοπικό μου τρίφυλλο και την προσκοπική μου ζώνη.

Επί ένα έτος συνεχώς δεν μπορούσα να χωνέψω το γιατί μας διαλύσανε. Κάποια μέρα λοιπόν, τον Οκτώβριο του 1940, εις το γήπεδον των Στηλών του Ολυμπίου Διός, εραπίσθην υπό Φαλαγγάρχου, παρουσία όλων προς παραδειγματισμόν, διότι εφόρουν το προσκοπικό τρίφυλλο. Μου το απέσπασαν βιαίως και το ποδοπάτησαν. Επειδή δε, ετόλμησα να το σηκώσω με την πρόθεση να το φυλάξω, εραπίσθην εκ νέου υπό άλλου βαθμοφόρου. Μετά παρέλευση εβδομάδος, πάλιν εις το αυτό γήπεδο, με υπέδειξαν στον κυβερνητικό επίτροπο Νεολαίας (Κανελόπουλο), ο οποίος παρουσία όλων και εν στεντωρία φωνή μου φούχτωσε την αγκράφα της προσκοπικής ζώνης κραυζάγοντας «εξακολουθείς και φορείς αυτό το παλιόπραγμα;». Εγώ εσιώπουν. Μου εζήτει δε επιμόνως απάντηση. Τότε αναλογιζόμενος το πόσο συκοφαντικά μιλούσαν γι’ αυτό το περιφρονημένο τριφύλλι απήντησα: «Για μένα αυτό το παλιόπραγμα είναι το πολυτιμότερο πράγμα που έχω». - Να τολιμάρεις να φύγει το τριφύλλι και κράτα την ζώνη. - Αρνούμαι διότι το τριφύλλι λατρεύω και όχι τη πέτσινη ζώνη!

Αποτέλεσμα μ’ εχτήπησαν εκνέου. Την άλλη δε ημέρα κοινοποίησαν στον πατέρα μου απόφαση, ότι εμένα θα με εξόριζαν στον Αγ. Κήρυκα, τους γονείς μου στην Ανάφη, το κατάστημά μας δε θα εσφραγίζετο. Ως αιτία δε εδηλώθη ρητώς «διότι δεν ηδυνήθητε να χαλιναγωγήσετετο γιό σας…». Την άλλη ημέρα ξημέρωνε η 28^η Οκτωβρίου του 1940…»

* Το κείμενο αποτελεί μέρος έγγραφων σημειώσεων του Γ. Καστριώτη που δημοσιεύτηκαν στην έκδοση του ΣΕΠ "Οι Πρόσκοποι στον Πόλεμο και την Κατοχή (1940-1944)"

* Στην φωτογραφία η 3η Ομάδα Αθηνών (3η ΟΑΝ) πιασμένη χέρι - χέρι στην τελευταία συγκέντρωση πριν την συγχώνευση με την ΕΟΝ το 1939 έξω από το Μαράσλειο. Διακρίνεται ο ιδρυτής Αθ. Λευκαδίτης και ο Μ. Μίνδλερ (Ιστορικό Αρχείο ΣΕΠ)