Ανιχνεύοντας την σχέση νέων και πολιτικής

Μια ξεχωριστή κοινωνική πρωτοβουλία πήραν η 3η Κοινότητα Ανιχνευτών Αγίας Παρασκευής και η 1η Κοινότητα Ανιχνευτών Πεντέλης - έφηβοι ηλικίας 15-18 ετών - διοργανώνοντας φόρουμ συζήτησης για το ζήτημα της πολιτικής απάθειας των νέων. Στο πλαίσιο αυτό, 17 Ανιχνευτές αντάλλαξαν σκέψεις, προβληματισμούς και προτάσεις για το θέμα, ενώ είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με την επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, Φιλίππα Χατζησταύρου, η οποία, σύμφωνα με τους διοργανωτές της δράσης, μοιράστηκε απλόχερα τις επιστημονικές της γνώσεις. Αποτέλεσμα του φόρουμ αποτελεί το παρακάτω πόρισμα το οποίο, μάλιστα, συντάχθηκε από τους συμμετέχοντες:

«Είναι γεγονός, ότι παρόλο που δικαίωμα ψήφου κατέχουν πολίτες ηλικίας 17 και άνω, η κυβέρνηση και η κοινωνία δεν εμπιστεύονται πραγματικά τους νέους όσον αφορά τη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Η ρίζα του προβλήματος αυτού, εντοπίζεται στην αδυναμία των εκπαιδευτικών φορέων να ενημερώσουν επαρκώς τους νέους πάνω στη λειτουργία της δημοκρατίας, ενώ πολλές φορές φταίει το οτι οι παρόντες κάτοχοι της εξουσίας , θεωρούν πως η ανοιχτόμυαλη οπτική των νέων θέτει σε κίνδυνο την οργάνωση της κοινωνίας. Το φαινόμενο αυτό, οδηγεί συχνά τους νέους πολίτες στη στάση του «απολιτίκ», δηλαδή της πολιτικής απάθειας, ενώ επίσης τους αποτρέπει από το να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους απέναντι στην διαρκώς παρακμάζουσα άσκηση του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Συγκεκριμένα, το ποσοστό αποχής στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2019, ανέρχεται στο 44,22%. Αξίζει να σημειώσουμε πως το ποσοστό αυτό καταγράφεται ως το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό αποχής στην Μεταπολίτευση. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει ένα νέο είδος διαμαρτυρίας, μέσω των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, όπου άνθρωποι όλων των ηλικιών, εκφράζουν την απαξίωσή και δυσαρκέσκειά τους μέσα από σατιρικές φωτογραφίες και βίντεο.

Η απομάκρυνση των νέων από τα πολιτικά δρώμενα επιφέρει ποικίλα προβλήματα, τα οποία δυσχεραίνουν σημαντικά την κοινωνική λειτουργία. Αρχικά, η μη συμμετοχή των νέων στις εκλογικές διαδικασίες έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την εκδήλωση υψηλών ποσοστών εκλογικής αποχής. Συνεπώς, το εκλογικό αποτέλεσμα κρίνεται από τη βούληση των «λίγων», οι οποίοι είναι συνήθως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και κατά κανόνα πιο συντηρητικών απόψεων. Έπειτα, οι νέοι από τη φύση τους είναι ριζοσπαστικοί.

Όταν, όμως, δεν γνωρίζουν και δεν ενημερώνονται για την πολιτική του κάθε κόμματος, δεν ριζοσπαστικοποιούνται θετικά και καταλήγουν με αντιδημοκρατικές ιδεολογίες ενώ συχνά υιοθετούν βίαιες συμπεριφορές. Τέλος, επικρατούσα άγνοια σχετικά με το τι αντιπροσωπεύει το κάθε κόμμα, δημιουργεί μια αποστροφή και απομάκρυνση των νέων από τα πολιτικά όργανα. Αυτό έχει ως επίπτωση, να μην υπάρχουν νεαρά μέλη στα πολιτικά κόμματα και οι παρατάξεις να πλήττονται από έντονα φαινόμενα γεροντοκρατίας.

Παρατηρήσαμε πως κύριος λόγος της δυσαρέσκειας των νέων είναι πως έχουμε μεγαλώσει σε μια κοινωνία όπου ο θεσμός της πολιτικής έχει απαξιωθεί. Παρόλο που η πολιτική αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, εντούτοις δεν δίνονται αρκετές ευκαιρίες στους νέους για να αποκτήσουν την απαραίτητη οικειότητα με τον θεσμό αυτό.

Για να μειωθεί αυτή η δυσαρέσκεια, θα πρέπει να γίνουν και συγκεκριμένες αλλαγές. Πρώτα απ’ όλα, όσον αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα, θα πρέπει από μικρές τάξεις να εξοικειώνονται οι μαθητές με ζητήματα πολιτικής αγωγής. Οι συλλογικές διαδικασίες στο πλαίσιο του σχολείου -όπως η ψηφοφορία του δεκαπενταμελούς- θα πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά κυρίως μέσω μιας πιο σοβαρής αντιμετώπισής τους τόσο από τους μαθητές όσο και από τους καθηγητές.

Εξίσου σημαντική για την καλύτερη ενημέρωση και κινητοποίηση των μαθητών, είναι η σωστή αξιοποίηση της ύλης σε μαθήματα όπως η Πολιτική Παιδεία αλλά και η εμβάθυνση σε ζητήματα πολιτικής ιστορίας. Ταυτόχρονα, προγράμματα που ωθούν τους μαθητές να εκφράζονται και να διαμορφώνουν απόψεις (MUN, Βουλή των Εφήβων κ.ά.), θα πρέπει να προωθηθούν περισσότερο και το σχολείο να ενθαρρύνει τους μαθητές να συμμετάσχουν πιο ενεργά.

Τέλος, πρέπει ο καθένας από εμάς και κυρίως οι νέοι να εμπλακούμε συναισθηματικά και ηθικά και να καταλάβουμε ότι η «πολιτική» σαν θεσμός μας αφορά άμεσα. Πρόκειται για την καθημερινότητά μας, το μέλλον μας και για τις κρίσιμες αποφάσεις που μας αφορούν. Εντούτοις, όμως, η φωνή και άποψη μας μας δεν ακούγονται ηχηρά… είτε επειδή δεν εκμεταλλευόμαστε αρκετά τις ευκαιρίες που μας δίνονται, είτε επειδή δεν μας δίνονται αρκετές».